میوه ها و آبمیوه ها از سری مواد غذایی پرطرفداری هستند که ارزش غذایی بالایی نیز دارند. در فصل تابستان و دیگر فصل های گرم سال ، بیشتر افراد تمایل به استفاده از آبمیوه ها را دارند ، اما کارشناسان تغذیه بر این عقیده اند که خوردن خود ِ میوه بهتر از آبمیوه است. با گرم شدن هوا، بازار آبمیوه هم داغ می شود که صد البته منبع خوشمزه ای برای رفع عطش است…از آبمیوه فروشی های کنار خیابان گرفته تا یخچال سوپرمارکت ها که محل عرضه آبمیوه های صنعتی است، مشتریان زیادی برای خود و احیانا کودکانشان از این نوشابه های ویتامین دار بهره می جویند. حال میان این همه اقلام موجود در بازار کدام را باید انتخاب کرد؟ روی بسته بندی ها نوشته شده: صددرصد طبیعی، بدون افزودنی، طعم واقعی و سرشار از ویتامین، بدون شکر. با این حال خیلی از ما نمی دانیم تا چه میزان می توان به آبمیوه های موجود در بازار اطمینان کرد و آنها را با خیال راحت دست کودکان داد؟ این سوالی است که بسیاری از ما داریم.بر اساس آمارهای موجود هر شهروند ایرانی سالانه ۱۱ لیتر آبمیوه می خورد که در مقایسه با متوسط مصرف سرانه جهانی این فرآورده که حدود ۴۰ لیتر است، رقم قابل توجهی محسوب نمی شود. البته برخلاف دیگر آمارها از این عدد نباید خم به ابرو آورد.
خوشبختانه با فراوانی انواع میوه های فصلی در کشور و طعم و مزه مناسب آنها، تمایل به تازه خوری میوه در ایران جزو سنت های خوبی است که حفظ شده است.به طور کلی میوه های طبیعی و تازه دارای مواد مغذی مانند کلسیم ، آهن و ویتامین های A، C و B است که برای رشد و نمو و انجام فعالیت های ضروری بدن لازم است. این ویتامین ها در آبمیوه تازه تهیه شده در منزل نیز وجود دارد اما آیا آنها را می توان در انواع صنعتی نیز یافت؟ به اعتقاد کارشناسان تغذیه مقدار ویتامین c در نوشیدنی های طبیعی بیشتر از انواع صنعتی است.اسید اسکوربیک یا ویتامین c یک آنتی اکسیدان طبیعی است که در میوه ها و سبزیجات به خصوص مرکبات یافت می شود. این ویتامین در فرایند های واکنش سیستم ایمنی بدن و دیگر فرایندهای بیوشیمی، نقش و در تشکیل کلاژن و جذب آهن تاثیر چشمگیری دارد.
آبمیوه یا کنسانتره
بسیاری از افرادی که نظر خوبی در مورد نوشیدنی های کارخانه ای ندارند معتقدند این نوشیدنی های مصنوعی با ترکیباتی نظیر آب، شکر، اسانس و مواد نگهدارنده شیمیایی عرضه می شوند و ردی از میوه در آنها نیست اما این بدبینی همیشه هم ریشه در واقعیت ندارد.حتما تا حالا آبمیوه را در بسته بندی های مختلف خریده اید و شاید روی بسته آن را هم نگاهی انداخته باشید: «حاوی حداقل n درصد کنسانتره میوه» و آب، بدون شکر افزوده و صددرصد طبیعی و یک جدول بلند بالا از ویتامین ها، چربی ها و آنتی اکسیدان ها، اما کنسانتره چیست؟کنسانتره میوه، حاصل شستشو و آبگیری میوه و فیلتراسیون (حداقل در ۲مرحله) و تغلیظ پخت آبمیوه و انبار کردن آن در مخازن بزرگ است. در این فرایند آبمیوه برای شفاف شدن باید تمام فیبرها و آنتی اکسیدن های خود را پشت درام فیلترها یا استوانه های سرامیکی از دست بدهد و وقتی وارد برج های تغلیظ می شود تمام آب به انضمام اسانس ها و ویتامین های خود را در یک برج n متری و در درجه حرارت n درجه سانتی گراد از دست بدهد تا حجم آن به یک ششم تا یک هفتم کاهش یابد. ماده ای که از پایین برج به دست می آید کنسانتره نام دارد. کنسانتره در مخازن یا بشکه نگهداری می شود و سپس برای تولید آنچه آبمیوه نامیده می شود چند برابر قبل به آن آب و ویتامین اضافه و راهی بازار می کنند.کارخانجات آبمیوه سازی، به جای استفاده فوری از آبمیوه تازه، آن را تحت روش های حرارتی، به صورت کنسانتره یا تغلیظ شده درمی آورند تا ماندگاری آن بیشتر شود و بتوانند در هر زمان با اضافه کردن آب، نوشیدنی را استحصال کنند. در فرایند تغلیظ، بخش مهمی از ویتامین های حیاتی موجود در میوه ها از بین می رود و محصول نهایی در واقع نوعی نوشیدنی میوه ای خواهد بود که به هیچ وجه خواص میوه اولیه را ندارد.
آبمیوه و مضرات آن برای دندان کودکان
برخی والدین گمان می کنند مصرف آبمیوه های آماده برای بچه هایی که از خوردن میوه سر باز می زنند، می تواند بسیار مفید باشد در حالی که با عادت دادن کودک به این نوشیدنی ها نه تنها احتمال چاقی در آنها بالا می رود بلکه احتمال پوسیدگی دندان را نیز در آنها افزایش می دهد و باعث می شود کودک به جای خوردن میان وعده های مغذی تری مانند شیر و کیک یا مخلوط بستنی با میوه های تازه فقط کمی آب و شکر دریافت کند.
بسته بندی های مطمئن تر
صنعت آبمیوه در هر کشوری نقش اساسی در صنایع غذایی دارد. در تولید این نوشیدنی در صنعت از میوه های درجه ۲ و ۳ استفاده می شود. میوه های درجه یک هم گران قیمت هستند و هم مناسب برای تازه خوری.
بسته بندی های موجود در بازار شامل ظروف شیشه ای، فلزی و کارتنی(تتراپک و…)، کیسه های آلومینیومی و بطری های پلاستیکی هستند. در کشورما بیشترین سهم بازار مربوط به بسته بندی های آلومینیومی قابل انعطاف یا دوی پک است که در حجم های تک نفره در بازار با نام های تجاری کارخانه های متعدد موجود است.ظروف تتراپک بیشترین سهم بازار جهانی را به خود اختصاص داده اند.یکی از ویژگی های عمده این نوع بسته بندی، انعطاف پذیری آن به شکل دلخواه تولیدکننده است. فرایند تولید این محصولات به گونه ای است که نیازی به پرکردن آبمیوه به صورت داغ و استفاده از بسته بندی های مقاوم به حرارت نیست. این موضوع به حفظ ارزش غذایی و ماندگاری مناسب انواع آن منجر می شود.در تولید آبمیوه در بسته بندی تتراپک که عمر ماندگاری بالایی دارند، پس از بازسازی و طی فرایند حرارتی سریع که در حفظ حداکثر طعم و خواص تغذیه ای بسیار موثر است، وارد رول بسته بندی ۷ لایه موسوم به تتراپک یا بطری های پلاستیکی که از پیش با مواد شیمیایی مخصوص استریل شده اند، می شود تا در بسته پر شود. تمام این فرایند در محفظه ای بسته و به طور کامل استریل انجام می شود تا از رشد هر گونه میکروبی در بسته جلوگیری شود و عمر ماندگاری افزایش یابد.
هدف ما از خوردن آبمیوه چیست؟
اگر از آن دسته افراد هستید که قصد دارید آبمیوه را جایگزین مصرف میوه و از آن طریق ویتامین لازم را جذب بدنتان کنید، باید گفت روش مناسبی نیست. به طور کلی، هر فرایندی که روی محصولات غذایی (چه در خانه و چه در کارخانه) انجام شود، مقداری از ارزش تغذیه ای آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. این در مورد آبمیوه های صنعتی و خانگی هم صدق می کند.یعنی امکان کم شدن برخی ویتامین ها مانند ویتامین C و ویتامین E در آبمیوه ها نسبت به میوه طبیعی وجود دارد، اما معمولا تغییری در میزان ویتامین های گروه B به وجودنمی آید. بنابراین در پی استریل و پاستوریزه کردن آبمیوه ها از ارزش غذایی شان کاسته می شود. گرچه نمی توان همه تولیدات آبمیوه های غیرخانگی و صنعتی را به یک چشم دید اما اغلب آبمیوه های موجود در بازار عصاره ای از میوه است. البته بعضی از آنها تکه های میوه دارند که آن را به آبمیوه طبیعی نزدیک تر می کند.از نظر تغذیه ای مصرف آبمیوه های پالپ دار از سایر آبمیوه ها بهتر است چون پالپ آبمیوه ها سرشار از فیبر و برای بدن و پیشگیری از فشارخون بالا، بیماری های قلبی و عروقی و انواع سرطان ها بسیار مفید و موثر است، اما یک آبمیوه خوب، سالم و طبیعی، الزاما نباید پالپ داشته باشد؛ همان طور که در حال حاضر آبمیوه های طبیعی و بدون پالپی در بازار وجود دارد که تمام ویژگی های یک آبمیوه مغذی را دارند.
آبمیوه طبیعی بنوشید
آبمیوه طبیعی از جمله نوشیدنی هایی است که می توان در بسیاری از مواقع آن را به جای میوه به افراد توصیه کرد. اگر آبمیوه های طبیعی به تنهایی و بدون هیچ گونه شیرین کننده ای نوشیده شوند، منبع خوبی از انواع ویتامین ها و مواد معدنی هستند.
اما آنچه در بازار تحت عنوان آبمیوه عرضه می شود، انواع مختلفی دارد که خریداران آنها پیش از هر چیز باید به اطلاعاتی که روی بسته بندی آنها درج شده مراجعه کنند تا از میزان طبیعی بودن آن مطلع شوند.برخی از آبمیوه های موجود در بازار فاقد کنسانتره میوه هستند؛ ترکیبی از آب و شکر و موادشیمیایی. در چنین مواقعی نوشیدن یک بطری آب معدنی قطعا انتخاب بهتر و هوشمندانه تری است.در روزهای گرم مصرف آبی که قطرات لیمو نیز در آن چکانده شده باشد منبع بسیار مهم رفع عطش و نیاز آبی بدن است. آبمیوه های تازه که در خانه تهیه می شود و نوشیدن چای سیاه و سبز و مقدار اندکی قهوه برای رفع تشنگی و جبران آب بدن بهترین گزینه است.برای تهیه آبمیوه سعی کنید از آبمیوه هایی که در بازار به صورت تازه تهیه می شوند استفاده کنید. این آبمیوه ها اگر چه ارزش غذایی کاملا برابر میوه ندارند اما نسبت به آبمیوه های صنعتی تولید شده در کارخانه ها انتخاب مناسب تری هستند زیرا اول اینکه تازه تهیه می شوند و به صورت کنستانتره نیستند و در اغلب آنها هیچ شکری استفاده نمی شود.در صورتی که قصد افتتاح یک کافه تریا را دارید می توانید با دستگاه آبمیوه گیری هلال یک تجربه و انتخاب مطمئن داشته باشید.
